POLONYA’DA NE YENİR

Türk mutfağını sevenler, özellikle tencere yemeğine düşkün olanlar için Polonya mutfağı oldukça tatmin edici bir mutfak. Zira Polonyalılar tıpkı bizler gibi öğüne çorba ile başlıyor, sulu yemek seviyor. Hamur işi sevenler için de Polonya mutfağında geniş seçenekler var.

Polonya mutfağında bizimde sevdiğimiz ve ülkemizde yetişen pek çok sebze kullanılıyor. En yaygın kullanılan sebze lahana ve patates. Bunun yanı sıra kök sebzeler olan pancar, havuç ve pırasayı da yemeklerinde yaygın olarak kullanıyorlar. Polonyalılar dünyanın en çok et tüketen toplumlarından biri. Polonya’da sığır eti ve domuz eti dışında balık da çok seviliyor. Ördek, kaz ve geyik gibi av hayvanlarının eti ile yapılan yemekler de çok yaygın. Sebze ve et dışında hamur yemeklerini de seviyor Polonyalılar.

Dana yanağı

Polonya mutfağı tarih boyunca etkileşim içinde olduğu ülkelerin ve halkların mutfaklarından etkilenmiş. Yahudi, Macar, Alman mutfaklarından da esintiler taşıyan Polonya mutfağı bu sayede zengin bir mutfak kültürü oluşturmuş.

Polonya votkası ülkede en çok tüketilen içki. Zubrowka yerel Polonya votkası ülkenin önemli bir markası. ‘Bison grass’ adı verilen bir ot, bu içkinin aroması. Tadı ve içimi hafif, güzel bir votka. İkinci sırada Belvedere marka çavdar votkası bulunuyor. İsmini ünlü müzisyen Frederik Chopin’den alan Chopin votkası patates, çavdar ve buğdaydan dört kez damıtılarak üretiliyor. Sek votkalar haricinde Wisniowka isimli kiraz ve vişne aromalı votkaları var. Bu votkayı shot bardaklarda servis ediyorlar. Fiyatı diğer votkalara kıyasla daha ucuz. Biraz tatlımsak ve likörü andıran değişik bir tat. Krupnik marka içkileri ise liköre benzer tatlı bir içecek. Hemen her markette rastladığım Nalewka marka tatlı likörlerin ahududu, böğürtlen, ayva, kiraz, zencefil aromalı pek çok çeşidi mevcut.

Polonyalıların bir kaç çeşit farklı biraları olmasına karşın, Krakow ve Varşova’da sadece iki çeşit biraya rastladım. Zywiec ve Tyskie. En yaygın olarak satılan bu markalar dışında Lech, Zubr, Warka marka biraları da varmış ama ben restoranlarda bulamadığım için deneme şansım olmadı. Farklı aromalara sahip biraları denemek ve yadırgamakla birlikte ballı biralarını tek geçerim.

Bu denli çok alkollü içki markaları olmasına karşın, Polonyalılar Avrupa’nın fazla içki tüketen ülkelerinden biri değil. Ayrıca park, bahçe gibi umuma açık yerlerde alkol tüketmiyorlar ve tüketen turistleri de pek tasvip etmiyorlar. Bu hususa dikkat etmekte fayda var.

Polonya, Türk Lirasının olağanüstü değer kaybına rağmen yine de pahalı bir ülke değil. Doyurucu bir yemeğe yanında birayla birlikte en çok 75-80 Polonya Zlotisi ödüyorsunuz. Ayak üstü atıştırmak isterseniz fiyat yarıya düşüyor. Porsiyonları gayet doyurucu. Yemekler genelde yanında salata, haşlanmış sebze, patates veya lahana gibi garnitürlerle servis ediliyor.

Gelelim restoran ve cafelerde en çok rastlayacağınız geleneksel yemeklere;

Zapiekanka : İnce uzun baget ekmeğin üzerine peynir, mantar, jambon gibi malzemeler konulduktan sonra fırınlanıp, üzerine ketçap mayonez sıkılarak servis edilen bir sokak yemeği. Bu yemeğe Polonya pizzası diyebiliriz 🙂 Kağıt tepsisi ile verilen bu yiyecek genelde take away cafelerde satılıyor. Ucuz ve doyurucu bir atıştırmalık.

Pierogi : Yarım ay şeklindeki hamurların içi birbirinden farklı malzemelerle dolduruluyor, haşlanıp üzerine sos dökülüyor. Buyurun size Polonya mantısı Pierogi 🙂 Pierogi aslen haşlanmış olarak servis edilse de fırınlanmış ve kızartılmış versiyonları da bulunuyor. İç malzeme konusunda da sınırsız seçenekleri var. Patates,soğan,peynir dolgulu ruskie, lahana,mantar dolgulu kapuska grzybomi en yaygın çeşitleri. Domuz eti, tavuk eti, av etleri hatta balıktan yapılan pierogiler, ıspanak, pırasa, bezelye, brokoli ile karıştırılan pierogi çeşitleri de mevcut.

Rosol : Bunu da bir Türk yemeğine benzeteceksek, tavuk suyu çorbanın terbiye katılmamış hali diyebiliriz. Pırasa, havuç, patates, maydanoz gibi sebzeler ve erişte-tel şehriye ilave edilerek yapılan bu çorbanın aslı et suyu ile yapılıyormuş. Ama biz rosol sipariş ettiğimizde tavuklu versiyonu geldi. Çorbalarda unlu terbiye sevmediğim için, bu çorbayı çok lezzetli ve hafif buldum.

Barszcz : Ana malzemesi pancar olan bu çorbaya, havuç, maydanoz sapı, sarımsak ekleniyor. Hafif ekşimsi, içimi keyifli bir çorba.

Zurek: Tombul bir çavdar ekmeğinin içine et parçaları, dilimlenmiş yumurta, patates, mantar ve sosis konularak içilen lezzetli bir Polonya klasiği. Oldukça kıvamlı ve doyurucu bir çorba. Yalnız dikkat, sosis genelde domuz sosisi oluyor.

Golabki : Bu yemeğe de lahana sarması diyelim. Polonyalıların lahanaya meftun olduğunu en başta söylemiştim 🙂 İç harcı kıyma, soğan ve pirinçten hazırlanıyor. Sıcak servis edilip üzerine domates sosu dökülüyor.

Zrazy : Pastırma, ekmek kırıntısı, mantar ve salatalık terbiyeli sığır filetosu içine sarılıp, ızgarada pişiriliyor ya da kızartılıyor. Buyrun size Zrazy. Yazarken bile ağzımı sulandıran bu yemeğe hiç rastlayamamam ve deneyememiş olmam içime derttir.

Bigos : Kapuska desem en kestirmesi olur. Lahana ve et türevleriyle yapılıyor. Kapuska seven bu yemeği hiç yadırgamaz. Ben geyik etli bir versiyonunu yedim. Harika diyemem ama denemeye değer.

Kaz ve ördek eti : Polonyalılar av etlerine meraklı demiştim. Ördek ve Kaz eti pişiren pek çok restoran göreceksiniz. Av eti genelde patates, pancar salatası ya da karamelize soğanla servis ediliyor. (Ana görseldeki fotoda ördek eti)

Turşu : Bolca lahana turşusu ve salatalık turşusu göreceğinizi garanti edebilirim. Bazı restoranlar siz istemeden ikram olarak da getiriyorlar. Tıpkı Türkiye’deki gibi 🙂 Aroması ve kokusu bizimkilerden farklı ama çok lezzetli

Polonyalılar domuz etine düşkün olmasına rağmen, sığır etini de hemen her menüde bulabiliyorsunuz. Ben Krakow’da orta pişkin dana yanağı yedim ve gayet lezzetliydi. Bunun dışında tavuk çevirme, balık tava, deniz mahsüllü makarna gibi dünya mutfağına ait başka lezzetler de denendim. Hiç kötü bir yemek yemedim diyebilirim. Bu yüzden ilk gün hariç, hiç bir restorana rezervasyon yaptırmadık. Menüyü ve ortamı beğendiğimiz her restorana girdik. Kötü bir sürprizle karşılaşmadık. Polonyalılar çok hoşsohbet olmasalar da nazik insanlar. Çalışanlar servis konusunda biraz yavaş ama yadırgadığımız bir durum değil. Zira genel olarak Avrupalılar sipariş almakta ve yemek servis etmekte yavaşlar.

Özet olarak, belki Fransız mutfağında olduğu gibi ziyafet şöleni yaşamadım ama yediğim her yemek damak tadıma uygun, doyurucu ve lezzetliydi. Uygun fiyatlar da bonusu oldu 🙂

Polonya deneyimi için ‘ Beş Günde Polonya ‘ tıklayınız.