Yaklaşık beş yıl önce Samsun’a iş için bir günlüğüne gitmiş, ayak üstü gezdiğimiz Samsun’un Atakum ilçesini çok beğenmiştim. 19 Mayıs tatilini fırsat bilip birbirine bir saat mesafede bulunan Samsun ve Amasya’yı bu kez sindire sindire gezdik.Orta Karadeniz’de yer alan Samsun, Kızılırmak ve Yeşilırmak nehirlerinin denize döküldüğü deltalar arasında kalan bereketli bir şehir. Kuzeyindeki dağlık bölge ile dağlık kesimle kıyı şeridi arasında kalan ovalık bölgeye yayılmış bir şehir olan Samsun’un il merkezi deniz etkisinden ötürü Karadeniz ikliminin ılıman etkisini yaşar. Şehir başta Çarşamba ve Bafra ovasının verimli toprakları sebebiyle tarım yönünden, son zamanda sanayi ve turizm yönünden de gelişmiştir. Nüfus bakımından Karadeniz’in en yüksek nüfuslu şehridir. Bunda göç almış olmasının da etkisi vardır.
Milli Mücadelenin başladığı şehir olarak, tarihi önemi de büyüktür. Mustafa Kemal’in Anadolu’ya geçip, milli mücadeleyi başlattığı Bandırma Vapuru bu şehirde. Halen yapımı devam eden ‘Kurtuluş Yolu‘, Samsun Büyükşehir Belediyesi’nin yüz akı projesi. Atatürk’ün Samsun dahil, Kavak, Havza ve Amasya’yı ziyaretlerinde sarfettiği 98 kilometrelik yol tespit edildi. Yol güzergahlarında ziyaret ettikleri han, kahvehane, konakladıkları mekanlar tek tek elden geçirilip, restore ediliyor. Çevre köylerden döneme ait alet ve edevatlar toplanıyor. Güzergah üzerindeki köprüler, çeşmeler,hanlar tek tek onarılıyor. Kimi konaklar ve hanlar müze olarak da ziyaret edilebilecek. Ayrıca yol üzerlerine kağnı arabaları, mal taşıyan kervanlar konularak, o günkü atmosfer yaşatılacak. Çalışmalar başlamış. Biz pek çok yerde ‘Kurtuluş Yolu’ tabelalarına rastladık. Çakallı Hanın da restore edildiğini gördük. Proje tamamlandığında Atatürk’ün izini takip ederek, 98 km.uzunluğunda bir açık hava müzesini yaşayarak gezmek güzel bir deneyim olacak.
ŞEHİR MERKEZİ :
Samsun’u ziyaret edecek turistler için şehri kabaca ikiye ayırmak pratik olur. Biri şehir merkezi, diğeri de şehrin sahil şeridi. Öncelikle şehir merkezinden kısaca bahsedeyim. Şehrin simgesi olan Onur Anıtı mutlaka görülmesi gerekenler arasındadır. Cumhuriyet Meydanının en merkezi yeri olan Atatürk Parkı‘nın içine yerleştirilmiştir. 1928 yılında Samsun halkı tarafından Avusturyalı heykeltraş Heinrich Krippel’e sipariş verilen Atatürk heykeli, kaidesi dahil 8.85 metre yüksekliğindedir. Dökümü heykeltraşın Viyana’daki atölyesinde yapılan heykelin, gemiyle Samsun’a taşınan parçaları, Samsun’da bizzat sanatçı tarafından monte edilmiştir. Anıt, dikdörtgen prizma şeklindeki mermer kaidenin üzerinde, Atatürk’ü mareşal üniforması içerisinde şaha kalmış at üzerinde göstermektedir. Gazi sol eliyle atının dizginlerini tutmuş, sağ eliyle de kılıcının kabzasını kavramıştır. Bu anıtı diğer Atatürk anıtlarından ayıran en önemli özellik, atın gövdesi ile gazinin ters yönlere yönelmesidir. Bu hareket, anıta devinim katmıştır. Onur Anıtı’ndaki at ‘Dünya’nın en dengeli ve iyi şaha kalkmış at üzerindeki süvari heykeli” ünvanını, kuyruğu yere değdiği için – heykeltraş dengeyi sağlayabilmek için yükü iki arka ayakla beraber kuyruğa da dağıtarak üç noktadan sağlamaya çalıştığından- kaybetmiş, ‘Dünyanın en dengeli ve iyi ikinci süvarili şaha kalkmış at heykeli‘ olarak anılagelmiştir. Birinciliği kaptırdığımız heykel, 1860 yılında yapılan ve Viyana Hofburg sarayı önünde bulunan Arşidük Charles heykelidir. Onur Anıtının hemen arkasında tarihi Hükümet Binası bulunmaktadır.
Cumhuriyet meydanının hemen 50 metre arkasında, Mustafa Kemal’in Samsun’a ayak bastığında konakladığı tarihi Mıntıka Palas Oteli yer almakta. Şu anda Gazi Müzesi adıyla müzeye dönüştürülen binada, gazinin kişisel bazı eşyaları, o günlere tanıklık eden yazışmalar ve fotoğraflar sergilenmekte.
Atatürk ve 18 arkadaşının Samsun’da karaya çıktığı Tütün İskelesi ile konakladıkları Mıntıka Palas Oteli arasındaki yol, Samsun Belediyesi tarafından Protokol Yolu olarak düzenlenerek 2009 yılında hizmete açılmış. Tütün İskelesinin yeniden inşa edilerek, önüne sembolik bir Bandırma Vapuru konulan Protokol yolu 45 metre genişliğinde ve 400 metre uzunluğunda. Atatürk ve 18 arkadaşının temsili heykelleri ve seramik rölyeflerin bulunduğu Protokol Yolu, insanı duygulandıran harika bir proje. Emek verenleri kutluyorum.
Onur Anıtının hemen arka sokağında Samsun Bulvar adı verilen bir AVM bulunmakta. Yaklaşık bir yüzyıl Samsun Tekel Fabrikası olarak faaliyet gösteren 19 yüzyıldan kalma tarihi bina, fabrikanın 1994 yılında tamamen kapanması ile bakımsız ve metruk hale gelmiş. Bir zamanlar yüzlerce kişiyi istihdam eden fabrika, 2011 yılında yenilenerek alışveriş merkezi olarak hizmet vermeye başladı. İki katlı, avlulu açık alışveriş merkezi şehrin işlek caddeleri Mecidiye ve Gazi caddelerinin ortasında.
Mecidiye Caddesi şehrin en eski ve en büyük çarşılarının bulunduğu cadde. Her kesimden ve her bütçeye uygun ürünlerin bulunduğu Mecidiye Çarşısı, her daim kalabalık. Mecidiye caddesinde bulunan Gazi Müzesi, Mustafa Kemal’in Samsun’a çıktığında konakladığı otelin restore edilmesi ile 1940 yılında açılmış. Mustafa Kemal ve silah arkadaşlarının balmumu heykelleri, döneme ait eşyalar, bilgi ve belgelerin bulunduğu müzede, 10.yıl nutkunun aslı da muhafaza ediliyor. Gazi müzesinin hemen yanında arkeoloji ve etnografya müzesi de var.
Gazi Caddesi Samsun’un bir zamanlar en gözde caddelerinden ve alışveriş noktalarından biri iken, ne yazık ki ciddi kan kaybetmiş, Suriyeli esnafın ve Suriye halkının istila ettiği, maddi gücü yüksek yerli halkın terkettiği bir bölge olmuş. Konuştuğumuz kadarı ile Samsun esnafı bu değişimden çok şikayetçi.
Bir ticaret merkezi olan Saathane Meydanı, Mecidiye Çarşısına çok yakın. Meydana ismini veren Saat Kulesi, II.Abdülhamit’in tahta çıkışının 10.yıldönümü anısına 1886 yılında ülkenin pek çok şehrine dikilen saat kulelerinden biri. Fransız bir mühendisin inşa ettiği kule, ünye taşından yapılmış. Yapıldığı dönemde gözlem kulesi olarak kullanılmış.
SAHİL ŞERİDİ :
Kilometrelerce süren sahil şeridi Samsun Belediyesi tarafından turistik bir bölge haline getirilmiş. Gördüğüm en iyi sahil düzenlemelerinden biri olan Samsun sahil şeridi Doğupark ve Batıpark olarak iki rekreasyon alanına ayrılmış. Samsun liman ve Atakum sahilindeki dolgu çalışmaları da dahil edildiğinde dolgu çalışmaları Samsun’a 3500 dönüm daha arazi kazandırmış durumda.
DOĞUPARK: Şehrin doğusunda bulunan Belediye evlerinin önünden başlayıp, Cumhuriyet meydanına kadar devam ediyor. Doğupark içinde Bandırma Vapuru, Kurtuluş yolu, Hayvanat Bahçesi, Sevgi gölü, Yabancılar Pazarı, Samsunspor tesisleri, Tenis Klübü, Su kayağı parkı, Basketbol sahaları, anfi tiyatro ve tabii ki yürüyüş ve park alanları mevcut.
Öncelikle Bandırma Vapurundan bahsedelim. 1925 yılında emekliye ayrılıp bir Türk armatöre satılan hasarlı posta gemisi, ne yazık ki dört ay gibi bir sürede parçalarına ayrılıp hurdaya satılmış. Milli mücadelenin ilk adımı olması sebebiyle tarihimiz için büyük önem arzeden bu geminin, Samsun’da eksikliği hissedilmiş olacak ki, aslına uygun olarak replikası 2001 yılında inşa edilmiş ve Doğu parka konulmuş. Geminin bulunduğu alan bir açık hava müzesi olma özelliği taşımakta. Bandırma Gemi Müze ve Milli Mücadele Parkı adını taşıyan müzeye giriş ücretli. Gemi içerisinde Atatürk ve arkadaşlarını toplantı salonunda gösteren balmumu heykelleri beni çok duygulandırdı. Bunun dışında gemi içerisinde gemi kaptanı, gemi sürdümeni, çarkçı, vinççi ve tayfaları gösterir 13 adet balmumu heykel daha bulunmakta. Gemi içerisinde bir kamara Gazinin yatak odası olarak tefriş edilmiş. Yatak odası Kahraman Sadıkoğlu tarafından bağışlanan ve Savarona yatında kullanılan bir yatak odası takımı. Gemide en çarpıcı bölüm elbette ki sergi salonu. Salonda Atatürk’ün farklı zamanlarda çekilmiş 60 kare pek de bilinmeyen fotoğrafları, Lagant marka beylik tabancası, Samsun’a çıktıktan sonra kendi el yazısı ile İstanbul’a gönderdiği bazı mektuplar, Savarona ve Dolmabahçe için diktirdiği kıyafetleri bulunuyor. (Atamın takım elbiselerinin zarafetinden etkilenmemek mümkün değil. ) Milli Mücadele Parkı içinde seramik rölyefler, İstiklal Savaşında Samsun ve çevresinden kaybettiğimiz 1200 şehidimizin isim ve doğum tarihlerinin yazdığı Şehitler Yazıtı , Kurtuluş Savaşını betimleyen 10 adet bronz rölyef ve Prof.Tankut Öktem’in imzasını taşıyan, milli birlik-beraberliği anlatan Yedi Figürlü Anıt yer almakta.
Samsun Hayvanat Bahçesi ise Sevgi Parkının yanında bulunmakta ve 22 dönümlük arazisi ile Karadeniz Bölgesinin en büyük hayvanat bahçesi ünvanını taşımakta.
BATIPARK : 825 000 m2.lik dolgu alanda Amazon köyü, amazon ve aslan heykelleri, seyir terası, cafeler,park alanları, lokantalar ve bir yat limanı bulunmakta. Batıpark dolgu alanına suni bir ada ve suni tepecikler de yerleştirilmiş. Batıparkta 730 metre uzunluğunda kanal inşa edilerek, Kürtün ağzı kanalı ile eski Yalova gemisi koyu arası birleştirilmiş. Kanalda kano ile gezme imkanı bulunuyor.
Batıparka inşa edilen suni ada Amazon Adası adını taşıyor. Bu adayı karadan ayıran şey ise yine suni olarak inşa edilmiş kanallar. Köprüler ile geçilen adada 12.5 metre yüksekliğinde dev bir amazon kadın savaşçı heykeli ve bu heykelin iki yanına yerleştirilen iki dev Anadolu aslanı bulunuyor. Aslanların içinde amazonların yaşamına ilişkin sesli ve görüntülü sunumlar yer alıyor. Giriş ücretli. Merdivenle aslanların ağız kısmına çıkıp manzarayı seyredebiliyorsunuz. (Manzarayı seyretmek için bence çok daha ideal olan nokta Amazon adasının suni tepelerinden biri üzerine konumlandırılmış cafe. Biraz tırmanıyorsunuz ama değiyor)
Amazon adasının bir bölümünde de yine girişi ücretli olan Amazon Köyü var. Merak edip girdik tabii. Büyükşehir Belediyesi ve 19 Mayıs Üniversitesi’nin ortak projesi olan Amazon Köyü, eski bir uygarlık olan Amazonların yaşantısını sembolik olarak gösteriyor. Amazon kadın heykellerinde gerçek saç, protez göz ve özel bir silikon malzemesi kullanıldığı için heykeller oldukça gerçekçi. Efsaneye göre bu savaşçı kadın topluluğu daha iyi ok kullanabilmek için sağ memelerini keserler ve ele geçirdikleri erkekleri köle olarak kullanırmış! Köyde herhangi bir tarihi eser yok ne yazık ki. Bu amazon merakı nereden geliyor diye araştırınca, bu uygarlığın Samsun’un Terme (eski adıyla Themiskyra) ilçesinde yaşadığını ve Samsun ilinin tarihi ve kültürel bir değeri olarak kabul gördüğünü öğrendim.
Batıparkta bulunan 320 metre uzunluğundaki teleferik hattı ile Amisos Tepesine çıkıp manzarayı seyretmek mümkün. Amisos tepesinde güzel bir cafe ve Kakanca tümülüsleri bulunuyor. Helenistik döneme ait tümülüslerde, Pontus Krallığına ait mezar yapıları bulunuyor. Tümülüsten çıkarılan eserler ise Samsun Arkeoloji ve Etnografya Müzesi’nde sergileniyor.
Batıpark sahil şeridinde yat limanı ve yelken klübün yanı sıra Pamuk Kardeşler ve Fevzi’nin Yeri adında oldukça popüler iki balık lokantası bulunmakta. Samsun’da ne yenir yazısı için linke tıklayabilirsiniz.
ATAKUM İLÇESİ: Samsun merkeze sadece 5 kilometre uzaklıkta bulunan Atakum ilçesi, şehrin kesinlikle can damarı. Samsun’a iki kez gittim, şehir merkezine yeniden gitmek için bir isteğim yok ancak Atakum’a defalarca gidebilirim. Atakum’u cazip kılan en önemli etken kilometrelerce süren kum bir sahil şeridi boyunca uzanması. Samsun’a en yakın denize girilebilir nokta Atakum. Deniz temiz ve sahil geniş, üstelik kum.
İlk giitiğimde sahil boyunca iki katlı eski evler vardı. Aradan geçen beş yılda hızlı bir kentsel dönüşüm olmuş. Çok şık beş katlı apartmanlar yapılmış. Alt katlarına da cafe ve restoranlar açılmış. Sahilde Leman Kültür, Starbucks, Mado gibi bilinen markaların yanı sıra pek çok yerel markanın da bulunduğu içkili – içkisiz sayısız mekan var.
Sahil şeridi yenilenmiş. Yürüyüş ve bisiklet için parkur oluşturulmuş. Yer yer çocuk parkları yapılmış. Sahilde dikkatimi çeken bir nokta da sık aralıklarla duş, wc ve soyunma kabinlerinin bulunduğu tesisler yapılmış olmasıydı. Baharda sahil şeridi çok keyifliydi. Henüz deniz sezonunun başlamamış olmasının da sakinliği ile ortam nezih ve huzurluydu. Ben Atakum’dan müthiş keyif aldım. İmkanım olsa yaşamak isteyeceğim yerlerden biri. Umarım bir gün yeniden gitmek nasip olur.
ı
ahununnotlari 
👍👏👏👏
BeğenLiked by 1 kişi
Teşekkürler Ahucum kalemine sağlık harika anlatımla bizi oralara götürüyorsun…
BeğenBeğen